donderdag 29 maart 2012

Matroos Vandersteng 021

Marine ABC
Behouden.
15 Mij1 behouden. Wij behielden 15 mijl; het aantal zeemijl, dat men per uur vooruitkomt. „Behoud" wil dan ook zeggen : „afgelegde weg".
Below Datang.
(Maleisch : nog niet gekomen). Van de sagen en legenden leeft er een nog voort in onzen tijd en past zich aan aan den nieuwen, veeleer aan den komenden tijd, die immers beter, ontzagwekkender zijn zal dan het verleden of het heden.
In elke marine, onder alle zeevarenden op de zeven wereldzeeën kent men het schip van grooter charter dan men ooit zag, voorzien van alles, wat de fantasie van den zeeman fantaseeren kon, groot, mooi en met overvloed van ongekende, doch veel begeerde dingen.
De Nederlandsche zeelui noemen zoo'n schip in hun fantasie „De Almacht". Soms is het een zeilschip met masten, zooveel als het Bosch van Bredius boomen telde; soms is het een moderne oceaanstoomer, waarbij vergeleken de „Nieuw Amsterdam - een sloep is.
Bij de marine, waar men ook zeemansfantasieën heeft naar moderne slagschepen, die den wereldvrede in het duizendjarige rijk zullen bevestigen, spreekt men van Hr. Ms. „Below Datang - , ontzaglijk snel, zwaar bewapend (40 cm is ten slotte nog maar een proppenschieter) en technisch geperfectioneerd om van te duizelen.
De kok heeft een eigen jager ter beschikking om den snertketel af te varen, de schipper een race-auto om op het dek zijn bevelen aan de maats te geven, de commandant beschikt over een kajuit als het vredespaleis Toen een marinier 3e klas nog op ouderwetsche wijze de manschappen aan de kanons een order wilde doorgeven, was hij precies aan zijn pensioengerechtigden leeftijd toe, toen hij bij den laatsten man van het laatste kanon voor de laatste maal de order overbracht ! Hr. Ms. „Below Datang"; met groote schepen zijn we bij onze marine nooit verwend... laat ze aan boord daarom tenminste ongestoord fantaseeren. Het kost den belastingbetaler geen cent !
Berghout.
Houten verdikking in de buitenhuid van een sloep, tusschen het boeisel en de bovenste gang.
Bestek.
Bestek, bestek maken (zonschieten), de dagelijksche bepaling der geografische plaats, waar het schip op zee zich bevindt, is een algemeene term. Men heeft voor het bestek maken rekening te houden o.a. met stroom en wind. Om de windsnelheid of te lezen, beschikt men aan boord over een anemometer. De marineman maakt daarvan „anemonemeter".
Beting.
Zware staander of balk met dwarsbalk of ijzers, voor het beleggen (vastleggen met over elkaar knijpende bochten) van trossen en touwen.
Beurtgast.
Een matroos, die toezicht houdt in de aan de bakspier liggende sloep; deze in orde en vrij van het schip houdt en als de sloep door de stoom- of motorsloep gesleept wordt, deze stuurt.
Bezaanschoot aanhalen.
Hoe taai sommige uitdrukkingen zijn, bewijst deze uitdrukking, die men ook nu nog wel hoort gebruiken, hoewel ze dateert uit den tijd, toen de oorlam nog verstrekt werd. De bezaanschoot aanhalen beteekent een extra oorlam. Maar de oorlam werd bij de marine in 1846 al beperkt en werd in 1895 geheel afgeschaft. Nu wordt deze uitdrukking : „We zullen de bezaanschoot nog eens aanhalen- nog wel gebruikt als men passagierende zijn anker in een café heeft laten vallen : „We zullen er nog eentje nemen". Bij de koopvaardij was „bezaanschoot aan" de uitdrukking voor de oorlam; want voor deze werd het volk altijd op het achterschip gefloten, waar het anders alleen kwam om den bezaanschoot aan te halen.
Bezorgen.
Beleggen doet men een tros of touw, voor sleep of verbinding met den wal; bezorgen doet men een sloep of klein vaartuig door dit met een tros of touw te verbinden b.v. aan de bakspier, langs een vlot, den valreep e.d.
Bil.
Achterste gedeelte van het schip; vroeger sprak men van kont; nu is het bil, doch meestal hek. Men verfijnde in zijn uitdrukkingen, ook bij de marine.
Bindsel.
Een van lijn (marlijn of huizing) gemaakt windsel, om twee trossen aan elkaar te verbinden, b.v. bij het stroppen van blokken. Als een windsel van zeilgaren aan het eind van een touw wordt gelegd, om het uit elkaar werken der tieren te voorkomen, dan noemt men dit een takeling.
wordt vervolgd..
pijltje links pijltje rechts

Geen opmerkingen :