Hare Majesteit Pantserdekschip Gelderland
1898
1900
15 juli 1900
Hoewel de Nederlandse regering zich in deze oorlog neutraal opstelde, gaf ze toch
het oorlogsschip Hr.Ms. Gelderland dat bij Zuid-Afrika voer, opdracht Kruger naar
Europa te brengen.
6 juni 1904
17 juni 1905
1908
1911
1912
1917
Van1918-1920 werd het schip gebruikt als trainingsschip voor bemanningen die de kanons moesten bedienen. Daarna werd het schip weer ingezet voor diverse diensten binnen de Marine.In 1939 werd het schip ontdaan van zijn bewapening en lag in de haven van Den Helder tot 1940.
1941
De Hr.Ms. 'Gelderland' wordt door de Duitse Kriegsmarine in beslag genomen en in 1943
verbouwd tot drijvende antilucht batterij met de naam 'Niobe' en voorzien
van nieuwe bewapening. Het schip moest dienst gaan doen als een Flakschiff (schip
die andere schepen tegen luchtaanvallen moet beschermen) in de wateren rond Finland.
Bekijk de film !
1944
1953
2013
1897-1900
Het Nederlandse pantserdekschip Hr.Ms. Gelderland werd gebouwd van 1897-1900 in
Rotterdam door de Maatschappij voor Scheeps- en Werktuigbouw Fijenoord.
Het bood plaats aan 325 bemanningsleden. Het schip was 95 meter lang en 15 meter
breed en was voorzien van 22 kanonnen.
1898
Tewaterlating van het pantserdekschip Hr.Ms. 'Gelderland' op de werf van
de Maatschappij voor Scheeps- en Werktuigbouw 'Fijenoord' te Rotterdam.
1900
Indienststelling van het pantserdekschip Hr.Ms. 'Gelderland' door de Commandant
J.H.L.J. baron Sweerts de Landas Wyborgh als eerste commandant van het schip.
De 'Gelderland' werd gebouwd op de werf van de Maatschappij Fijenoord te Rotterdam,
als laatste uit de tweede en tevens laatste serie van in totaal drie pantserdekschepen,
behorende tot de 'Holland'-klasse (Hr. Ms. 'Utrecht' en Hr. Ms. 'Noordbrabant').
15 juli 1900
Haar eerste vaart vertrekt op 15 juli 1900 naar Nederlands Indië.
Tijdens deze reis wordt op 17 september, na het verlaten van de Rode Zee nabij
Perim, opdracht gegeven om koers te zetten naar het Portugese Lorenço Marques.
Aldaar zal in opdracht van de Nederlandse regering de president van de
Boerenrepubliek Transvaal, S.J.P. (Paul) Kruger in verband met de Boerenoorlog aan
boord moeten worden genomen en volgens nadere instructies naar Europa moeten worden
overgebracht. Eerst op 12 oktober 1900 zal de 'Gelderland' de rede van Lourenco Marques bereiken.
)
Paul Kruger was toen een oude man, die niet prettig in de luie dekstoelen zat.
Daarom kreeg hij een eigen aparte rechte stoel aangeboden om tijdens de reis te gebruiken.
)
|
De Commandant van de Gelderland, J.H.L.J. baron Sweerts de Landas Wijborg, schonk
de stoel later aan het Rijksmuseum.
Ook de hoed die Paul Kruger droeg gedurende de reis op de Gelderland heeft zijn weg
gevonden naar het Rijksmuseum.
Wie behalve voor de stoel van Paul Kruger ook belangstelling heeft voor zijn hoed kan deze
hier bekijken
|
)
|
6 juni 1904
Hr. Ms. Gelderland loopt samen met zijn zusterschip de Utrecht aan de grond bij Aroes Lampoejang,
Zuid-Sumatra doordat dit niet op de kaart stond. Voor reparatie week men
vervolgens uit naar respectievelijk Soerabaja en Singapore.
17 juni 1905
Na een tijd te hebben gediend in Nederlands-Indië, keerde de Gelderland samen met
de Utrecht en de Noord-Brabant terug naar Nederland. De reis, van Tandjong Priok
naar Den Helder, ging via Mahé, Perim, Port Said, Algiers en Tanger.
De schepen arriveerden op 30 augustus 1905 in Den Helder.
1908
Tijdens de tweede Castrocrisis in patrouilleerde Hr. Ms. Gelderland samen met de
Jacob van Heemskerck en de Friesland voor de Venezolaanse kust.
1911
ZKH prins Hendrik vaart aan boord van het pantserdekschip Hr.Ms. 'Gelderland'
vanuit Rotterdam naar Sheerness om de inhuldiging
van de Britse koning George en koningin Mary bij te wonen. Het laatste deel van
de reis wordt de 'Gelderland' begeleid door vier Britse torpedoboten.
1912
Mede in verband met de gerezen politieke spanningen en de direct naderende
oorlogsdreiging als gevolg van de Balkanoorlog (1912 - 1913) tussen Bulgarije en
Turkije wordt in Constantinopel te 05.00 uur een landingsdetachement, bestaande uit
100 man, van het aldaar reeds aanwezige en naar toe gezonden pantserdekschip
Hr.Ms. 'Gelderland', ontscheept.
Doel van deze landing, in samenwerking met andere Europese oorlogsbodems,
is om de wijk der gezantschappen in Constantinopel, waar nodig, te beschermen.
De reeds op 16 oktober 1912 vanuit Den Helder vertrokken 'Gelderland' was op
'bootjesreis' met adelborsten in de Middellandse Zee.
Op 11 november werd de opdracht tot de missie naar Constantinopel ontvangen.
De 'Gelderland' zal eerst een half jaar later, op 30 mei 1913, worden afgelost
door het pantserschip Hr.Ms. 'Kortenaer' en op 19 juni 1913 weer terugkeren in Den Helder.
Het schip diende vooral in de wateren van Indië, West Indië en de Noordzee.
1917
Aan boord van het pantserdekschip Hr.Ms. 'Gelderland' vindt een ketelexplosie plaats,
tijdens een patrouille voor de Nederlandse kust. Bij het ongeval komt een opvarende
om het leven en raken negen man zwaar gewond. Terug in Den Helder wordt
de 'Gelderland' uit dienst gesteld en in onderhoud genomen.
Van1918-1920 werd het schip gebruikt als trainingsschip voor bemanningen die de kanons moesten bedienen. Daarna werd het schip weer ingezet voor diverse diensten binnen de Marine.In 1939 werd het schip ontdaan van zijn bewapening en lag in de haven van Den Helder tot 1940.
1941
)
Bekijk de film !
1944
Alszodanig werd de nu Duitse'Niobe' per 1 maart 1944 in
dienst gesteld, al snel daarna wordt het in de Finse Golf nabij de haven van Kotka
(Finland) door Russische vliegtuigen tot zinken gebracht. Het schip wordt in 1947
door de Finse autoriteiten gelicht en uiteindelijk door de Nederlandse regering worden geabandoneerd.
1953
Het wrak van de Niobe wordt uiteindelijk ontmanteld en verwerkt tot schroot.
2013
Uit de streekkrant: (klik op de afbeeldingen voor groter)
)
)
){kind=link}
2 opmerkingen :
Mijn opa, Lucas ten Kate was als Korporaal der Mariniers in de jaren '30 geplaatst op "de Gelderland". Zijn functie was daar OVPOL, belast met tucht en orde van het vlootpersoneel van de Koninklijke Marine. Het was gebruikelijk dat dergelijke functies bekleed werden door Mariniers.
Er staat dat de ketelontploffing in 1917 plaatsvond met 1 dode maar de ontploffing vond plaats op 11 Januarie 1919 in Vlissingen met 2 doden ; Dhr. Blaas en korporaal-stoker Nellen (mijn bet-overgrootvader) Zijn naam staat nog op de "naald" in Den Helder en hij is met militaire eer begraven in Amsterdam. ( door Mw.A.Nellen)
Een reactie posten