Dagorders

Dagorders 20 April-1929Encephalitis Lethargica

"Het voorkomen van encephalitis lethargica onder de zeemiliciens"

In den laatsten tijd zijn onder de zeemiliciens, die thans onder de wapens zijn, drie gevallen van encephalitis lethargica voorgekomen, waarvan twee met doodelijken afloop. Het is niet met zekerheid bekend, of de bron van besmetting ligt in de marinekazerne of op het logementschip Buffel, waarop een deel der miliciens is ondergebracht. De mogelijkheid bestaat ook, dat twee der miliciens tijdens het Paaschverlof besmet zijn.

Ofschoon de geneeskundige dienst het niet waarschijnlijk acht, dat de haard der besmetting zich in, de marinekazerne of op de Buffel alhier zou bevinden, is in overleg met den hoofdinspecteur van de volksgezondheid in Den Haag besloten, aan te nemen, dat de haard zich hier wél bevindt, op grond van de overweging, dat de mogelijkheid daarvan niet is uitgesloten.

Dientengevolge zullen de zeemiliciens : gedurende ongeveer een week naar huis gezonden worden, en de marinekazerne en het logementschip Buffel ontsmet.

De ervaring heeft geleerd, dat verspreiding van de menschen in gevallen als deze een gunstigen invloed heeft.(Encephalitis lethargica (epidemische slaapziekte) is een atypische vorm van encefalitis gekarakteriseerd door hoge koortsaanvallen, hoofdpijn, dubbelzien, vertraagde fysieke en mentale reacties en lethargie. In acute gevallen kunnen patiënten in een coma terechtkomen. Patiënten kunnen eveneens te maken krijgen met abnormale oogbewegingen (saccades), gedeeltelijke verlammingen, spierpijn, tremoren, een stijve nek en persoonlijkheidsveranderingen (psychoses).)

In de eerste helft van de 20e eeuw stierven ten tijde van de pandemie meer dan een half miljoen mensen aan een mysterieuze slaapziekte die ‘encephalitis lethargica’ genoemd werd. Ondanks uitgebreid onderzoek is de oorzaak van de ziekte nog niet vastgesteld.

Dagorders 12 Dec-2017Handboek scheepsgezondheidsleer van Rochard en Bodet

"Het voorkomen van ziektes bij den zeeman"

Handboek over scheepsgezondheidsleer van Rochard en Bodet, bepaalt: ‘Van alle beroepen die de mensch kiezen kan bestaat er geen zwaarder en gevaarlijker dan dat van den zeeman. Het is een voortdurende tarting van de begrippen der gezondheidsleer.

Alles is kunstmatig in zijn bijzonder beroep. De noodzakelijke ruimte om te ademen en te leven ontbreekt hem aan boord van alle schepen. De meest bevoorrechte geven aan hare equipages niet het vijfde gedeelte van het luchtvolumen dat aan den wal als onontbeerlijk wordt erkend, wil eene woning niet als ongezond gebrandmerkt worden.

Deze onvoldoende lucht is nog warm, vochtig, verontreinigd door de uitwaseming van alles wat aan boord gist en door die welke eene opgehoopte bevolking er bij voegt.’

De schrijver (Lorentz) laat hierop volgen : ‘In de volgende regelen hoop ik aan te toonen dat deze meening, ofschoon te algemeen bedoeld en wellicht te somber getint, ook nu nog, waar het geldt de bewoonbaarheid van een schip, in hoofdzaak juist mag genoemd worden.’.

Na een en ander medegedeeld te hebben omtrent de pogingen aangewend om in den toestand verbetering te brengen, en gewezen te hebben op de betrekkelijk gunstige resultaten in meer dan één opzicht reeds verkregen, zegt de schrijver :

‘Uit hetgeen hier in algemeenen zin omtrent het schip als woning is gezegd mag, dunkt mij, besloten worden, dat uit een hygiènisch oogpunt beschouwd, meeningsverschil omtrent de vraag : “schip of woning aan den wal ?” zooals die o.a. te stellen is voor het tijdelijk niet voor de vloot benoodigde gedeelte onzer Marine-schepelingen, niet bestaanbaar is.’

En aan het slot van het stuk lezen wij : ‘De principieele vraag echter : “woning of schip”, is slechts ten nadeele van het schip te beantwoorden.’ - Wij volstaan met deze aanhalingen, maar het stuk is de aandacht overwaard van een ieder, die zich eenig denkbeeld wil vormen van den toestand aan boord en niet uit ervaring hierover kan oordeelen.

Dagorders 15 December-2017Matroos speelt verstekeling op eigen oorlogsschip

"Vermiste matroos op zijn eigen schip teruggevonden"

Na zeven dagen zoeken heeft de Amerikaanse marine een vermiste matroos op zijn eigen schip teruggevonden, zo heeft de zeemacht gisteren meegedeeld.

Als opvarende van de USS Shiloh was de matroos vorige week donderdag verdwenen, toen het schip ten oosten van het Japanse Okinawa in de Stille Oceaan lag. De bemanning van het oorlogsschip ging ervan uit dat de man overboord was gevallen.

Helikopters en vliegtuigen van de marine en van de Japanse kustwacht kamden een gebied van 5.500 vierkante mijl uit, maar uiteindelijk werd de matroos op zijn eigen schip gevonden. Volgens de Navy Times had de man zich in een machinekamer verstopt.

Dagorders 16 December-2017De matroos en de filosoof

"Een lange zeereis"

Op een schip dat een lange zeereis maken moest bevond zich een filosoof als passagier. Deze man had een groot denkbeeld van eigen wijsheid, en zag met minachting op degenen neer, die niet zoveel gestudeerd hadden als hij en naar hij meende dus veel dommer waren dan hij.

Hij raakte op een gegeven moment in gesprek met een matroos en wilde weten wat deze van de wetenschap geleerd had. Dat onderzoek viel hem niet erg mee te vallen, want hij antwoordde hooghartig: “Ik zie, vriendje, dat je bijna niets waard bent in de maatschappij want je schijnt weinig gestudeerd te hebben.” De matroos antwoordde: “Ik weet zeker dat ik goed zwemmen kan en dat komt in mijn vak heel goed van pas”.

De filosoof lachte erom en draaide de matroos de rug toe.

Een aantal dagen ging voorbij en plotseling ontstond er een grote storm. Het schip werd hemelhoog geslingerd en ging de ondergang tegemoet. Het liep zo vol met water, dat zelfs toen de storm bedaard was en men het land al in de verte kon zien, het niet meer boven water te houden was.

De filosoof die zo bleek als een doek radeloos op het dek rondliep kwam op de matroos af en zei tot hem: “Ach, mijn vriend, ik zie dat het schip aan het zinken is en binnen een uur ten onder zal gaan, zodat wij de dood in de golven zullen vinden: wat kunnen wij daartegen doen, want ik heb gehoord dat de reddingsboten al vol zitten”!

De matroos keek hem aan en zei: “Nu komt wat ik geleerd heb goed van pas; ik zal naar het land proberen te zwemmen, maar hoe graag ik u ook zou willen redden, ik zie geen kans u zo ver mee te slepen. Arme man nu helpt al uw geleerde wetenschap u niet”. En zo was het ook.

De matroos wierp zich in zee, en bereikte met al zijn krachtsinspanning al zwemmende de oever, terwijl de filosoof verdronk.

Dagorders 17 December-2017Oude Zeemansverhalen 1

"Geen verschil tussen mensen en apen in de negende en tiende eeuw"

Uit zeemansverhalen uit de negende en tiende eeuw, blijkt dat het verschil tussen mensen en apen niet altijd even scherp onderscheiden werd. Het was blijkbaar voor veel mensen niet eenvoudig om de soorten uit elkaar te houden.

De Arabieren dachten dat de zwarten uit Afrika en de primitieve volkeren uit Centraal-Azië geen ziel hadden. Europeanen zouden later hetzelfde denken van de zwarten in Afrika, wat de slavenhandel zeer vergemakkelijkte.

Het was nog in het midden van de negentiende eeuw dat een Belgische scheepskapitein in West-Afrika een tienjarig negerslaafje cadeau kreeg, Thuisgekomen schonk hij dat aan.....de Zoo van Antwerpen, waar hij sindsdien de vogels verzorgde maar tegelijk zelf als bezienswaardigheid gold.

In de negentiende en twintigste eeuw stelde men in Europa graag exotische volkeren ten toon in dierentuinen, circussen en op koloniale tentoonstellingen, ook op die te Amsterdam in 1883. En menig Nederlander in Indië zag na een paitje of twee, drie ook niet meer zo goed en sprak over de inlanders als monyet, ‘apen’. Roodbedonsde ‘mensen’? Het kan niet anders, dan moeten het wel orang oetans zijn.

Dagorders 16 December-2017Plaatjes vergroten

"Met de muispijl naar de afbeelding moet genoeg zijn"

Dagorders 17 December-2017Oude Zeemansverhalen 2

"De vertellende kapiteins en matrozen zijn voorlopers van de latere Nederlandse en Engelse scheepskapiteins."

Op het eiland Rami, (dat is bij Sumatra) leven in de wouden naakte mensen wier taal onverstaanbaar is, want het is alleen maar gefluit. Zij zijn klein en mensenschuw; hun lengte bedraagt vier span, mannen en vrouwen hebben kleine geslachtsdelen. Hun hoofdhaar is een rood dons. Zij klauteren in bomen alleen met hun handen, zonder hun voeten neer te zetten.

In de zee heb je daar witte mensen, die zwemmend schepen inhalen met de snelheid van de wind. Zij verkopen amber voor ijzer, dat zij dan in hun mond vervoeren.

Er is ook een eiland waar zwarte mensen met kroeshaar wonen, die mensen levend in plakken snijden en opeten.

Dagorders 17 December-2017Oude Zeemansverhalen 3

"In het jaar 309 kwam een schip naar Qaqula gevaren."

Eenmaal terug van de reis vertelde de kapitein het volgende:

Iemand in Qaqula vertelde mij over een aap die verbleef in het huis van een man die in die stad woonde.

Die man kocht vlees en bracht dat mee naar huis en gaf de aap een teken dat hij erop moest passen. Toen kwam er een zwarte wouw aangevlogen die voor de ogen van de verblufte aap het vlees wegpikte.

Op de binnenplaats van het huis stond een boom. De aap klom helemaal naar boven en wendde zijn kont naar de lucht, met zijn voorpoten ernaast, terwijl hij zijn kop naar beneden liet hangen. De wouw hield dat achterwerk voor een stuk van de hoeveelheid vlees die hij had weggepikt.

Hij stortte zich erop, maar toen greep de aap hem vast en bracht hem naar beneden in het huis. Hij legde hem onder een schaal die hij toedekte met een zwaar voorwerp. Toen de huisheer terugkwam zag hij het vlees niet en ging op de aap af om hem een paar klappen te geven. De aap liep naar die schaal en haalde de wouw tevoorschijn.

Toen begreep de man wat er gebeurd was. Hij greep de vogel, plukte hem kaal en kruisigde hem aan de boom.

---

Dagorders 17 December-2017Oude Zeemansverhalen 4

"Een oude kapitein vertelt over de stad Zafār"

De kapitein vertelde over de stad Zafār, een stad in Jemen.

Er woonde een smid die een aap had die de hele dag de blaasbalg bediende. Die aap bleef ongeveer vijf jaar bij hem.

Op een kwade dag had de aap genoeg van de blaasbalg en verdween stilletjes in de rimboe.

Niemand heeft de aap ooit weergezien.

Dagorders 17 December-2017Oude Zeemansverhalen 5

"Een oude kapitein vertelt over één zijner matrozen"

Een oude kapitein vertelt over het jaar 309 dat hij op zijn gezag een matroos zijn schip liet bewaken, Nadat dat zij naar Qaqula waren gevaren. Ze kwamen behouden aan, brachten hun waar aan land en vervoerden een deel naar een stad op vier dagreizen van zee. Ze trokken de boot aan land in een kleine baai op vijf, zes dagen van Qaqula.

Ze wierpen een dam op tussen het schip en de zee, dekten het af en zetten er palen omheen waarmee ze het stutten. Dan vertelt de matroos: ‘Ze lieten mij achter met de nodige leeftocht en gingen allemaal op weg naar die stad, waar ze zouden blijven om handel te drijven.

Toen ze weg waren verscheen er een stel apen die om het schip heenliepen en aan boord probeerden te klauteren, maar ik gooide ze met stenen. Eén behoorlijk grote apin liet zich niet wegjagen en zag kans via een zijkant van de boot aan boord te komen.

Ik zat net te eten en gooide haar een stuk brood toe, dat zij opat. Ze bleef een poosje bij me en ging toen weer van boord. Ze bleef weg tot de avond, toen verscheen zij opnieuw met in haar bek een tros van ongeveer twintig bananen. Ze gaf een schreeuw, ik ging kijken en ze klom aan boord. De bananen legde ze voor mij neer en ik at er een paar op. Daarna bleef ze bij me, en ze liep af en aan met bananen en fruit uit dat groene dal.

De nacht bracht ze door op het schip, vlak naast mij. Zo wekte ze mijn begeerte en ik sliep met haar. Nauwelijks waren er drie maanden voorbij of ze werd dikker en begon te lopen als een zwangere vrouw. Ze wees op haar buik en zo begreep ik dat ze zwanger van mij was. Ik kreeg het erg te kwaad en was bang voor de schande als de mannen terug zouden komen en zouden zien wat er aan de hand was.

Uit schaamte nam ik de sloep van het schip en bevestigde er een mast, zeilen en een anker aan. Ik zorgde voor waterzakken en proviand, pakte mijn kleren en wat ik verder nog had en bracht het aan boord. Ik wachtte een ogenblik af dat de apin er niet was, ging aan boord van de sloep en voer uit, het grote risico op de koop toe nemend. Het schip liet ik onbemand achter. Na meer dan twintig dagen landde ik op een van de Andamanen, nadat ik bijna omgekomen was van ellende, en ik verbleef enige dagen op dat eiland om tot mezelf te komen.

Ik dronk van het zoete water dat daar was, at vruchten en bananen en herstelde. Op dat eiland heb ik niemand gezien behalve een paar vissers in bootjes die tussen de bomen aan land gingen.

Toen ging ik de zee weer op, zonder te weten waar ik terecht zou komen, en voer ongeveer 70 zām tot ik belandde ik op een eiland dat Badfār Kalah heette. Daar bleef ik tot ik weg kon komen naar Kalah.

Na enige tijd ontmoette ik de kapitein en de opvarenden van mijn schip en vroeg wat hun was wedervaren. Ze zeiden dat ze naar die plek waren teruggekeerd en aan boord van het schip een apin hadden aangetroffen die een paar aapjes ter wereld had gebracht, met gezichten die op mensengezichten leken, met onbehaarde borst en met staarten die veel korter waren dan apenstaarten.

Ze hadden al gedacht dat die apin zwanger was geworden van mij en dat ik gevlucht was in de sloep, omdat zij niets misten behalve de sloep en mijn spullen.

Sommigen dachten dat de apin mij had gedood en dat de sloep was gestolen door een passant of een visser; ze lieten het in het midden. De apin en haar kroost hadden ze met stenen weggejaagd.

Ze merkten dat de matroos erg slecht zag en dat hij desgevraagd had gezegd: ‘Ik zag zo slecht dat ik niet merkte dat ik met een apin sliep. Tijdens mijn verblijf op zee was mijn gezichtsvermogen steeds slechter geworden.

---

Dagorders 18 December-2017Oude Zeemansverhalen 6

"De hitsige matroos en de aap"

Er zijn nog meer grappige verhalen over apen. Ik hoorde van een bereisde oude kapitein uit Isfahan dat hij eens naar Bagdad was gegaan met een grote karavaan. Daar was ook een jonge matroos bij, die hitsig en potent was als een muildier.

De oude kapitein bleef ’s nachts wakker om zijn bezittingen te bewaken en sliep alleen gedurende de reis op zijn kameel. Op een avond toen hij als gewoonlijk wakker lag zag hij de jongeman die op een kameeldrijver afging en hem van achteren wilde nemen.

De kameeldrijver werd wakker, werd woedend en roste hem af zoals een leerlooier op het leer inslaat. De jongeman ging terug naar zijn plek, wankelend van de klappen en stompen die had hij gekregen. Daar bleef hij een poosje, maar toen de kameeldrijver weer in slaap was gevallen kwam hij bij en ging weer op hem af. Toen hij wakker werd tuigde hij hem nog harder af dan de eerste keer en de matroos ging meer dood dan levend terug.

Toch ging hij na even te zijn uitgerust voor de derde keer terug naar de kameeldrijver. Die ging nu als een razende tekeer, sleurde hem van links naar rechts over de grond, en riep uit: – Bij God, als jij hier nog één keer terugkomt steek ik je overhoop!

Nadat ik daar een aantal malen getuige van was geweest en de bedreiging door de kameeldrijver had gehoord kon ik hem goed begrijpen, maar ik had het toch akelig gevonden als zo’n jongen gedood zou worden.

Dus toen hij een beetje bij was gekomen riep ik hem bij me en zei: – Jongen, hoe heb je dat kunnen doen, wat ik vannacht van je gezien heb!? Je bent er nog levend vanaf gekomen, maar de volgende keer maakt hij je af, dus houd je een beetje in!

– Beste kapitein, antwoordde hij, ik heb tegenwoordig nachten dat ik helemaal niet kan slapen van geilheid en hitsigheid, en als ik zo opgewonden ben is wat hij me aandoet een kleinigheid vergeleken bij wat ik verder te doorstaan heb.

Jongen, zei ik, we zijn nog maar twee dagen verwijderd van de Stad van de Vrede; weldra trekken we een stad binnen waar je zult vinden wat je hitsigheid zal kalmeren.

De rest van de reis bleef ik uit medelijden maar met hem praten om hem te kalmeren. Toen we in Bagdad waren aangekomen maakte ik me grote zorgen om hem en dacht: Het is een vreemdeling, hij is nog jong en nooit eerder in Bagdad geweest. Wie weet of hij niet iemand uit de omgeving van de kalief of de ministers zal zien die hij net zo lastig valt als hij de kameeldrijver heeft gedaan.

Dat zou zijn dood zijn! Ik verloor hem dus niet uit het oog. Toen ik een logies gevonden had nam ik hem bij me en zodra hij onze bagage in veiligheid had gebracht was het eerste wat me te doen stond hem mee te nemen naar een koppelaarster om voor hem naar een vrouw uit te kijken die zijn nood kon lenigen.

Nauwelijks liep ik met hem door een van de stegen, daar stond hij al stil en zei tegen me: – Kapitein, ik zie net in dat venster een gezicht zo mooi als de zon; die moet ik hebben. Ik wilde hem ervan afhouden, maar hij ging op de grond zitten en zei: – Dan wil ik hier sterven!

Ik dacht: Ik heb op hem gepast in de woestijn, zal ik hem dan hier in Bagdad, de stad der verleidingen, aan zijn lot overlaten?

Toen ik hem niet kon ompraten keek ik de steeg in en zag daar een huis dat eruit zag of er arme sloebers in woonden. Ik klopte aan en er verscheen een oude vrouw, die ik vroeg naar het huis waar de jongeman die vrouw had gezien.

De oude vrouw zei: – Dat is het huis van minister zo-en-zo, en de vrouw die hij gezien heeft is zijn echtgenote. Toen zei ik tegen de jonge matroos: – Mijn jongen, zie ervan af en ga met mij mee, dan zal ik je de meisjes van Baghdad laten zien, want je zult mooiere vinden dan deze.

– Bij God, deze wil ik, of de dood! – Jongeman, zei toen de oude vrouw, als ik je in contact breng, wat betaal je me dan? De jongeman haalde prompt zijn beurs te voorschijn die hij om zijn middel droeg en telde haar tien gouden dinars uit.

De oude vrouw was opgetogen, trok iets aan en kwam naar buiten. Ze klopte aan bij het huis van de minister, waar een eunuch haar opendeed. Weldra kwam ze weer naar buiten en zei tegen de matroos:– Ik heb geregeld wat je wilde, op bepaalde voorwaarden.

– En welke zijn dat? – Vijftig mithqals voor haar, zei ze, vijf voor de locatie en vijf voor de eunuch. Hij betaalde haar de zestig mithqals.

– Ga nu gauw naar het badhuis, hernam de oude, en trek schone kleren aan. Tussen het late middaggebed en het avondgebed moet je hier bij mijn deur komen staan tot je binnengelaten wordt. De jongeman ging naar het badhuis, knapte zich piekfijn op en ging op de afgesproken tijd bij de deur van de oude vrouw staan. De eunuch kwam naar buiten en nam hem mee....

Hij kwam in een grote, prachtig ingerichte salon en hem werd heerlijk eten en drinken aangeboden, waarvan hij zich bediende. Daarop begaf hij zich naar het bed en de dame evenzo. Maar toen zij zich uitgekleed hadden verscheen er ineens een aap van achter een gordijn, krabde de matroos en verwondde hem aan zijn dijen en zijn ballen tot bloedens toe.

Hij trok zijn kleren weer aan, maar de drank had hem lodderig gemaakt en hij viel gekleed en wel in slaap. De volgende morgen wekte de eunuch hem en zei tegen hem: – Nu moet je weggaan, voordat het zo licht is dat de gezichten te onderscheiden zijn.

Dat deed hij, treurig en bekommerd. Die ochtend dacht de oude Kapitein: ik ga eens kijken hoe het met die matroos is; misschien is zijn wens in vervulling gegaan en is het goed afgelopen.

Hij vond hem zittend voor de deur van de oude vrouw, zijn hoofd verstopt in zijn halsdoek. Toen hij hem vroeg hem hoe het gegaan was vertelde hij wat hem was overkomen

De Kapitein ging bij de oude vrouw naar binnen en vertelde haar wat er aan de hand was; zij ging naar de dame toe om te vragen hoe dat zo gekomen was.

Zij zei: – Je moet weten, we zijn een ding vergeten, namelijk het zakje voor de aap van de huisheer, de vergoeding waar hij recht op heeft: een zakje met een pond suikergoed. Maar als de jongeheer nog eens wil komen vragen wij maar de helft van wat we gisterenavond hebben berekend.

De matroos gaf de oude vrouw dus dertig dinar en kreeg de opdracht die avond een zakje suikergoed van een pond mee te brengen voor de aap van de huisheer. In plaats van één zakje nam hij er verscheidene mee. Hij werd weer binnengelaten en kreeg te eten en te drinken. Toen hij naar de dame wilde gaan sprong de aap op hem af.

Hij gooide hem het zakje met zoetigheid toe, de aap nam het aan en ging terug naar zijn plaats. Na zijn lust te hebben gekoeld wilde de jongeman nog een keer, maar daar kwam de aap weer. Hij gooide hem een tweede zakje snoep toe, waarop de aap zich terugtrok.

Zo ging het een aantal malen, en toen de jongeman moe geworden was en de drank hem slaperig had gemaakt kwam de aap zelfs naar hem toe om hem wakker te maken.

De aap nam hem bij de hand en bracht hem naar de vrouw en bewoog zijn eigen vinger in zijn eigen hand op en neer.

De moraal van dit verhaal is dat het geven van geschenken aan bediendes tot de gewenste resultaten leidt, ondanks de hoge heren. Met dat gebaar van zijn vinger bedoelde de aap: Doe maar zo! Hij liet de matroos niet slapen, maar spoorde hem aan zich uit te leven met de dame tot het ochtendgloren. Toen ging de matroos terug naar zijn kapitein.

---

Dagorders 19 December-2017Lek in gloednieuw Brits vliegdekschip van 3,5 miljard

"Britse vliegdekschip HMS Queen Elizabeth lek"

Het spiksplinternieuwe Britse vliegdekschip HMS Queen Elizabeth, dat voor omgerekend 3,5 miljard euro het paradepaard van Britse marine zou moeten zijn, is lek. Per uur gutst volgens Engelse media circa 200 liter water het vaartuig binnen. Dat is naar verluidt een gevolg van een defecte afsluiting rond een aandrijfschroef van het schip.

Het Britse ministerie van Defensie heeft dinsdag erkend dat er een belangrijk defect is geconstateerd tijdens het proefvaren. Het schip, dat nog geen maand geleden in gebruik is genomen, moet worden gerepareerd. Dat gaat miljoenen kosten, maar de scheepsbouwers zijn daarvoor verantwoordelijk.

Het 280 meter lange schip weegt 65.000 ton. Het is het grootste en snelste schip dat de Britten gebouwd hebben. Het kan zonder lekkage een snelheid bereiken van zeker 45 kilometer per uur.

Het pronkstuk van de marine was eerder dit jaar negatief in het nieuws door zorgen over het computersysteem Windows XP van het schip, omdat dat systeem door hackers werd belaagd.

Dagorders 19 December-2017Geen echte kerstpudding meer in de Koninklijke paleizen Engeland

"Kerstpudding voortaan van het Engelse Tesco "

De Britse koningin Elizabeth doet het dit jaar wat zuiniger aan met het jaarlijkse kerstcadeautje voor haar 1.500 personeelsleden. De luxe kerstpudding die ze traditiegetrouw krijgen komt voortaan van de Britse Tesco een variant van onze Jumbo.

In voorgaande jaren kon het personeel van de paleizen, de koninklijke post en de koninklijke veiligheidsdienst rekenen op een pudding van het chique warenhuis Harrods of de koninklijke bakkerij Fortnum & Mason. Dit jaar komt die van de schappen van de Tesco.

De personeelsleden krijgen ook allemaal een kerstkaart van de koningin en prins Philip. Wie al lange tijd in dienst is, krijgt daarnaast ook vouchers.

Personeelsleden krijgen elk jaar een kerstpudding, een traditie die door Elizabeths grootvader George V is begonnen. De pudding is een traditioneel gerecht in Groot-Brittannië, dat vaak al maanden voor kerstmis wordt klaargemaakt en wordt bewaard in een donkere kast.

Dagorders 19 December-2017Mysterieus gebrom uit het diepste van de aarde

"Aarde produceert mysterieus gebrom en niemand weet waar het vandaan komt.. "

Onderzoekers hebben geluidsopnamen gemaakt van een mysterieus gebrom dat uit het diepste van de aarde komt. Door speciale apparatuur te plaatsen op de bodem van de zee konden de klanken worden vastgelegd. Het is al sinds 1959 bekend dat er een gek geluid uit het binnenste van de planeet komt. Maar nu pas is het gelukt om de bromtoon op te nemen.

De wetenschappers probeerden het eerder op land, maar zelfs na honderden pogingen leverde dat weinig op. Op de oceaanbodem was er wel succes. De gegevens zijn al in 2013 verzameld maar het wegfilteren van allerlei ruis nam een tijd in beslag. Nu is de studie gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Geophysical Research Letters.

Mysterieus

Voor het menselijk oor is het mysterieuze geluid uit de aarde niet te horen. Het betreft maximaal 4,5 millihertz, 10.000 keer lager dan wat mensen kunnen oppikken.

De onderzoekers uit verschillende Europese landen gebruikten voor hun studie elf maanden lang tientallen seismometers. Daarmee gingen ze duizenden kilometers van de Indische Oceaan af. Omdat het gebrom overal in het onderzochte gebied aanwezig is, bestaat het vermoeden dat het over de hele wereld op de zeebodem is waar te nemen.

Hoewel de wetenschappers dolblij zijn dat het is gelukt om het geluid op te nemen, weet nog niemand waar het precies vandaan komt. Een theorie is dat de golven in de oceaan trillingen veroorzaken maar anderen vermoeden juist dat het gebrom het resultaat is van stormen en turbulentie in de atmosfeer.

Dagorders 27 April-2018Geen zuivere koffie

5 rare dingen die mensen in hun koffie doen

Op zoek naar manieren om je koffie in de ochtend wat interessanter te maken? Je bent niet de enige. Mensen voegen al jaren bizarre ingrediënten aan hun drankjes toe. In dit artikel zullen we de raarste koffie mengsels met je doornemen die je mogelijk ook wel eens zou willen proberen.

Boter

Alhoewel de gedachte van boter in je koffie dompelen mogelijk raar is voor sommige personen, is het een relatief populaire gewoonte. Dit ontstond allemaal toen Dave Asprey met zijn Bulletproof koffie aan kwam zetten.

Bulletproof koffie ontstond toen Asprey een heerlijk kopje jak boter thee aangeboden kreeg toen hij aan het wandelen was in Tibet. Spoel door naar vandaag en zijn koffie met boter infusie is zowel in winkels als online beschikbaar. Maar waarom boter? Er wordt al lange tijd gedacht dat kwalitatieve gras gevoede boter je lichaam en geest versterkt en Asprey neemt die claim nog iets verder. Hij beweerd dat door de boter te mengen met zogenaamde ‘upgraded koffie’ (koffiebonen die schijnbaar minder mycotoxinen bevatten) dit extra gezondheidsvoordelen biedt en ook gewichtsverlies bevordert.

Sommige personen gebruiken nu boter koffie als een vervanging voor hun ontbijt (de vetten in de boter zou je urenlang een vol gevoel moeten geven, terwijl de koffie je mentale helderheid moet verbeteren). Het werd zelfs populair bij atleten en sport professionals

Ondanks de populariteit vinden een hoop experts dat de claims van Asprey op z’n best dubieus zijn. Vooral de mythe van de zogenaamde upgraded koffie is al verscheidene keren ontkracht. En we vragen ons af, is het niet gewoon lekkerder om je koffie te drinken met een heerlijk sneetje volkoren brood met boter?

Eiwit

De traditie van het mengen van gemalen koffie met eiwitten is ontstaan in Scandinavië, waar het Lutheran Church koffie genoemd wordt. Dit komt niet omdat er iets religieus is aan eiwitten, maar simpelweg omdat je in een keer grote hoeveelheden kan maken, perfect voor een grote groep op zondag.

Dus waarom eiwit toevoegen? Nou, schijnbaar maakt het de koffie reiner door een sterkere scheiding tussen de gemalen koffie en water. Voilà, een meer ‘zuivere’ koffie met een mooie geelachtige kleur, een dosis vetvrije eiwitten en een erg unieke smaak.

Zout

Als je ooit het slachtoffer bent geweest van de klassieke grap van het vervangen van suiker door zout, dan heb je mogelijk een slechte herinnering aan zoutige drankjes of voedsel. Je wilt vast niet die herinnering opnieuw ervaren, maar de waarheid is dat een snuifje zout de smaak van je koffie kan verbeteren door de bitterheid te balanceren. Voorstanders van zout in koffie zullen aangeven dat het vooral goed werkt bij ijs lattes, waar een beetje zout de zoetheid naar boven brengt.

Veel personen zeggen dat het een traditie is die ontstond bij de marine van de VS, waar de koffie erg slecht is. Tom Clancy vermeldt het zelfs in zijn romans. De zout maakte schijnbaar de erg sterke koffie van de marine meer draagbaar om te drinken en herstelde ook de elektrolyten bij de matrozen, aangezien ze erg veel zweette tijdens hun werkzaamheden. Andere personen wijzen mogelijk naar de lange traditie van het drinken van zoute koffie in Ethiopië.

Waar het ook vandaan komt, de smaak is zeker interessant.

Haver

Probeer dit op je eigen risico. Deze variant wordt alleen maar lekker gevonden door een specifiek soort persoon. We hebben wel van mensen gehoord die hun pap met een koffiesmaak mengen en alhoewel wij er geen fan van zijn, begrijpen we het wel. Echter rauwe haver in je kopje koffie strooien is totaal nieuw voor ons.

Het idee is dat de hitte van de koffie de haver kookt, waardoor het een ontbijt en koffie in een wordt. Als je dapper genoeg bent om het te proberen, dan kan je zelfs proberen om wat kaneel of suiker toe te voegen. Het is een populaire methode onder wandelaars, backpackers en iedereen die zo min mogelijk afwas wil doen. Maar is de afwas doen nu echt zo erg?

Kokosolie

Kokosnoot is niet zo raar om in je koffie te doen voor een unieke smaak. Kokosnoot is zelfs een populaire latte siroop in cafés wereldwijd. Maar olie? Wordt kokosolie niet gebruikt in conditioner en scrubs? Misschien in curry?

Maar afgezien dat het een veel voorkomend ingrediënt is in zowel schoonheidsproducten en Oosterse gerechten, kan kokosolie je koffie lekkerder maken met een betere smaak en verscheidene gezondheidsvoordelen. Dat is in ieder geval wat de voorstanders zeggen. Als je minder calorieën in wilt nemen of regelmatig op de weegschaal staan, dan raden ze een lepel kokosolie aan in je koffie om je metabolisme te versnellen, je immuunsysteem een boost te geven en je een meer energiek gevoel te geven. Volgens ons heeft kokosolie echter wel 90% verzadigde vetten…

Nou dat waren ze. Vijf koffie toevoegingen die perfect zijn voor personen die op zoek zijn naar wat meer avontuur in hun kopje. Heb je ervaring met deze bovenstaande ingrediënten of voeg jij iets anders vreemds aan je koffie toe? Laat het ons hieronder weten!

Dagorders 12 Maart-2019Lachplaag in Tanzania

De lachplaag van 1962

In 1962 brak er in het noordwesten van het huidige Tanzania een zogenaamde lachplaag uit onder meisjes van een kostschool. Leerlingen barstten om onbekende reden in lachen en huilen uit en konden niet stoppen. De lachplaag werd toegeschreven aan massahysterie. Het land en het volk waren door de recente onafhankelijkheid in een stressvolle situatie terechtgekomen, wat wellicht bijdroeg aan de uitbraak van de lachplaag.

De lachplaag

De plaag begon op 30 januari met drie leerlingen van een meisjes kostschool die zich vreemd gedroegen en in lachen en huilen uitbarstten. De ‘aandoening’ verspreidde zich snel naar hun klasgenoten. De leerlingen konden zich niet meer concentreren op hun schoolwerk en haalden uit naar anderen die ze probeerden te bedwingen. Ondanks wat de naam suggereert, was de lachplaag geen pretje. De slachtoffers verklaarden dat dingen in hun hoofd bewogen en dat iemand het op ze gemunt had. Ze vertoonden angst-gerelateerde symptomen, vielen flauw en hadden last van pijn, ademhalingsproblemen en huiduitslag.

De lachplaag houdt aan
De aandoening duurde enkele minuten tot een paar weken. Tegen 18 maart waren 95 van de 159 meisjes beïnvloed en de school werd gesloten. De leerlingen werden naar huis gestuurd en namen de plaag met zich mee. Alleen kinderen werden beïnvloed en de plaag verspreidde zich naar andere scholen, die ook moesten sluiten. Op 21 mei ging de school weer open, maar wederom brak een lachplaag uit en de school moest weer sluiten. De lachplaag duurde zes tot twaalf maanden, afhankelijk van welke bron wordt geraadpleegd, en 10.000 mensen waren beïnvloed.

Massahysterie als verklaring
Uitgebreide testen van zowel voedsel als het schoolgebouw toonde geen aanwezigheid van ziekteverwekkers of giftige stoffen. Medische testen toonden dat de meisjes zelf geen infecties of lichamelijke kwalen hadden. Wetenschappers concludeerden dat de enige mogelijke verklaring massahysterie was.

De massahysterie onderzocht
De lachplaag brak uit in een periode van grote verandering. In 1962 werd Tanganyika (ongeveer het huidige Tanzania) onafhankelijk. Meisjes die opgroeiden met normen en waarden van hun stam werden naar een kostschool gestuurd en woonden ver van hun familie met vreemden. Ze werden voor het eerst blootgesteld aan het strenge Westerse onderwijssysteem en christelijke normen en waarden. Net als het land zelf begaven de meisjes zich op onbekend terrein. Wellicht zorgde een dergelijke stressvolle omgeving voor de uitbraak van de lachplaag.

Dagorders 12 Maart-2019Stroopoverstroming Boston 1919

Grote Stroopoverstroming van Boston in 1919

Op woensdag 15 januari 1919 vormde het Amerikaanse Boston het toneel van een wel heel opmerkelijke tragedie. Van het één op het andere moment werden de nietsvermoedende inwoners van die stad namelijk overvallen door een 5 meter hoge golf van stroop die met een razende snelheid alles op zijn pad vernietigde. De ‘Boston Molasses Disaster’ kostte uiteindelijk maar liefst 21 mensen het leven en resulteerde in nog eens 150 gewonden.

Molasse of melasse is een donkerbruin en stroopachtig goedje dat ontstaat als bijproduct bij de raffinage van suikerriet en suikerbieten tot pure suiker. Deze vloeistof bestaat zelf ook nog voor 50 procent uit suiker, maar vanwege de overige vervuilende bestanddelen werd het spul eeuwenlang beschouwd als afval en simpelweg weggegooid. In de 19e eeuw resulteerde de ontwikkeling van betere destillatietechnieken er echter in dat men ook de molasse nog kon gebruiken, bijvoorbeeld als zoetmaker of bij de productie van (industriële) alcohol.

Gevaarlijke situatie
Het was om die laatste reden dat de ‘United States Industrial Alcohol Company’ (USIA) in 1917 een grote strooptank kocht in de Amerikaanse stad Boston. De opslagtank was op dat moment echter al enkele decennia oud en verkeerde dan ook in uiterst slechte staat. Zo was er aan de onderkant van de constructie al sprake van enige metaalmoeheid en werden er bovendien meerdere kleine lekken geconstateerd. In plaats van reparaties uit te laten voeren besloot de USIA echter simpelweg de hele opslagtank bruin te verven, zodat de lekkende molasse niet op zou vallen. Lokale bewoners maakten hier handig gebruik van door regelmatig hun eigen stroop af te tappen, maar ze waren zich er tevens van bewust dat op een dag vreselijk mis zou kunnen gaan.

Boston Molasses Disaster
Deze dag kwam uiteindelijk op 15 januari 1919, toen het 4.4 graden Celcius was in Boston. Deze middagtemperatuur lag aanzienlijk hoger dan de vrieskou van de weken daarvoor, met als gevolg dat het fermentatieproces van de molasse in een stroomversnelling terecht kwam en de druk op de zwakke tank onhoudbaar werd. Volgens ooggetuigen klapte het 15 meter hoge geheel uiteindelijk rond half 1 ’s middags uit elkaar, wat resulteerde in een lawaai dat later omschreven zou worden als ‘het afvuren van een machinegeweer’. Binnen enkele minuten stroomden de straten van Boston vervolgens vol met meer dan 8.7 miljoen liter molasse. Op sommige plaatsen bereikte deze vloedgolf een hoogte van meer dan 4.5 meter en een snelheid van ruim 50 kilometer per uur.

Verwoesting
Door het barsten van de UISA opslagtank veranderde de binnenstad van Boston plotsklaps in een ravage. De voortstuwende kracht van de stroom van stroop bleek zo sterk dat hele gebouwen van hun fundering werden getrokken. In de haven van Boston belandde een volledige vrachtwagen in het water en ook de verhoogde rails van de stad raakte ernstig beschadigd, met als gevolg dat één treinwagon ontspoorde en dreigde naar beneden te vallen. Toen de vloedgolf eenmaal was uitgeraasd was de hele binnenstad bedolven onder een 60 tot 90 centimeter dikke laag stroop.

De Boston Globe beschreef de situatie als volgt:
“Een dikke laag molasse bedekte de straten en kolkte en bubbelde rond de wrakstukken. Hier en daar worstelde een vorm – of het ging om een mens of een dier was niet vast te stellen. Alleen een opschudding, een sparteling in de plakkerige zooi, gaf aan dat het hier ging om een levend wezen. Paarden kwamen aan hun einde als vliegen op een plakkerige vliegenstrip. Des te meer zij zich verzetten, des te dieper zij verstrikt raakten. Mensen – mannen en vrouwen – worstelden op soortgelijke wijze.”

Nasleep
Het kostte uiteindelijk meer dan 2 weken en 87.000 manuren om de plakkerige zooi in de binnenstad van Boston weer op te ruimen. Toen dat eenmaal was gebeurd bleek dat de stad 21 doden en 150 gewonden had te betreuren als gevolg van de vloedgolf. De USIA probeerde de schuld voor de ramp eerst af te schuiven door te beweren dat anarchisten de opslagtank hadden opgeblazen, maar bij de latere rechtszaak kwam de waarheid al snel aan het licht. Uiteindelijk betaalde het bedrijf ruim 600.000 dollar aan schadevergoeding, een bedrag wat vandaag de dag neer zou komen op ruim 7.9 miljoen euro.

De Grote Stroopoverstroming van Boston in 1919 behoort overigens nog niet volledig tot de geschiedenis, want volgens de lokale inwoners kan men op hete zomerdagen nog steeds de zoete geur van molasse ruiken in de straten van de stad.

Dagorders 15 Maart-2019Verhalen van de zee

de wetten van de voodoo

In het Cararibisch gebied, en speciaal op het eiland Hispanjola, en daarvan weer het gedeelte waar Haiti ligt, heerst volgens experts nog altijd de wetten van de voodoo.

Dat voodoo moet u met u Hollandse nuchterheid niet onderschatten, die onderschatting kan u namelijk op een gruwelijke manier aan u eind helpen.

Het was op het ms Solon die voor de tweede keer een slinger voer, dat was dus grofweg gezegd Noord Amerika- Caribbean en vv.

We waren van Kingstone Jamaica op weg naar Haiti, en er was in de bemanningsverblijven al enige discussies geweest over voodoo.

Je kan wel zeggen dat er erg gevarieerd werd gedacht over het onderwerp "Voodoo" voor de Hollandse matrozen olielui tremmers was het allemaal gelul en flauwekul, voor de Spaanse leden van de bemanning was het toch wel een twijfelgeval (je weet maar nooit) en voor de Surinaamse of Antiliaanse bemanningsleden was het zeer duidelijk, die stomme macambas weten echt niet waar ze over praten, want er is natuurlijk meer tussen hemel en aarde.

Nu moet u weten dat het in die tijd (en misschien nu ook wel) normaal was dat er overleden personen vervoerd werden op vrachtvaarders, deze overleden mensen werden dan per kist, ik dacht in lood verpakt, naar hun bestemming vervoerd, en dat was op de Solon dus ook gebeurd.

In Kingston was dus een lijk aan boord gekomen dat vervoerd moest worden naar Europa. Vandaar dus ook de discussies in de messroom van de dekdienst en de machinedienst

Het was namelijk de bedoeling als het lijk op de plaats van bestemming was aangekomen dat het ook vlotjes uit het ruim kon komen om zijn weg te vervolgen naar de bestemming die wij allemaal gaan, en dat dus niet het halve ruim afgezocht moest worden naar een lijk dat per ongeluk onder een paar balen sisal lag.

Daar lag dus ook een taak voor de matrozen, zij moesten het lijk steeds verplaatsen in de havens die nog aangedaan werden tot het op de plaats van bestemming was en het van boord werd gehaald.

Nou moet u weten dat er in die tijd in veel havens in het Caraibisch gebied gewerkt werd van zonsopgang tot zonsondergang , als er dus veel lading was dan lag je ook wel een paar dagen in een haven. Dat was dus ook het geval in Porte Prince de hoofdstad van Haiti, we moesten daar ± 3 dagen laden wat dus inhield dat de kist met het lijk zolang aan dek bij de gangway werd gezet.

Zoals u ongetwijfeld weet staat er s,avonds/s, nachts in een buitenlandse haven een matroos op wacht bij de gangway, en die wacht moest in Porte Prince gelopen worden door matroos Gonzales, een matroos van Antilliaanse afkomst.

Matroos Gonzales vond dat maar niks zo,n lijk bij de gangway waar hij de wacht moest lopen, en had een slim plan uitgedacht, die loden kist met voodoo aan bakboord en hij aan stuurboord.

Nu had het lot en de 2e machinst bepaald dat olieman Hofmeijer de hondewacht zou lopen deze reis, dus van 0.00 tot 04.00 en 12.00 tot 16.00 uur. Olieman Hofmeijer, die het vrij rustig had s,nachts in de machinekamer, en ook wel in was voor een geintje, die olieman Hofmeijer had ook heel gauw in de gaten dat matroos Gonzales steeds als hij aan stuurboord langs liep stiekum even gluurde naar bakboord, of die loden voodookist niet bewoog.

De olieman kroop op zijn buik langs het ruim naar de gangway achter de loden kist en wachte daar de voetstappen af van matroos Gonzales, en op het moment dat hij vermoede dat de matroos effe naar bakboord gluurde, sprong hij overeind, zwaaiend met armen en benen in de lucht en brulde, ik ga je pakke, ik ga je pakke.

Het effecht was verbijsterend, matroos Gonzales begon te roggelen werd helemaal wit werd weer bruin ging zitten en toen weer staan, stoote enige onverstaanbare klanken uit, veegde wat wit schuim van zijn lippen pakte zijn matrozenmes en brulde, IK GA JE PAKKE, IK GA JE PAKKE.

Op dat moment werd het ietsje minder grappig voor olieman Hofmeijer, die begon te begrijpen dat matroos Gonzales in de studie ging voor koksmaat en de studie begon met uitbenen.

Gelukkig konden die dekhengsten nooit de weg in de machinekamer vinden en dat was nu ook weer het geval, de olieman in de biels en de matroos die hem niet kon vinden maar toch wel graag zijn studie wou afmaken.

De olieman heeft nog 2 dagen van de schroefastunnel gebruik moeten maken om niet te veel bij Gonzales in de buurt te komen, maar ook dit "grapje" werd gelukkig bijgelegd.

Dagorders 26 Maart-2019Duikboten en torpedo’s: oorlog op zee tijdens de Tweede Wereldoorlog

oorlog op zee tijdens de Tweede Wereldoorlog

In een zeer kleine, snikhete, vochtige en onhygiënische ruimte verbleven tientallen matrozen wekenlang zonder zich te kunnen wassen en aten zij beschimmeld voedsel. Los van de slechte leefomstandigheden was er de constante dreiging van een mogelijk bombardement en de angst om dood te gaan. Het leven van een matroos aan boord van een duikboot tijdens de Tweede Wereldoorlog was verschrikkelijk zwaar.

Onbeperkte duikbotenoorlog

Al in de Eerste Wereldoorlog maakten veel landen gebruik van onderzeeboten. De gehele Tweede Wereldoorlog voerden de geallieerden een onbeperkte duikbotenoorlog tegen Duitsland. Vanaf 1940 liet de Britse Zeemacht zo veel mogelijk Duitse schepen in Noordzee tot zinken brengen en ook Amerika nam deel aan de duikbotenoorlog vanaf eind 1941.

We waren van Kingstone Jamaica op weg naar Haiti, en er was in de bemanningsverblijven al enige discussies geweest over voodoo.

De Duitse tactiek: van solo-aanval tot Wolfpack

Duitse onderzeeboten werden U-boten genoemd; Unterseeboot. In eerste instantie gingen deze U-boten ‘alleen’ op pad. Wanneer zo’n duikboot een vijandig schip had gedetecteerd, vuurde het eerst een waarschuwingsschot af. Vervolgens kreeg de bemanning van het vijandige schip de tijd het schip te verlaten, waarna de U-boot de vijand torpedeerde. Na verloop van tijd werd het voor een U-boot te gevaarlijk om alleen te opereren. De Duitse marine ging daarom over op de ‘Wolfpack’ tactiek. Wanneer een U-boot een geallieerd schip detecteerde, gaf hij door middel van geheime Enigmacodes de coördinaten door aan andere duikboten. Wanneer de avond viel, vielen meerdere U-boten tegelijkertijd de vijand aan en schoten ze het vijandelijke konvooi aan flarden.

Het leven in een U-boot

Het leven in een U-boot was een ware hel. Tientallen mariniers verbleven wekenlang in het schip en hadden nauwelijks ruimte om zich fatsoenlijk te bewegen. Omdat de boot haar warmte niet kwijt kon, was het altijd snikheet en vochtig. Er was geen stromend water aanwezig; de mannen konden zich dus niet wassen. Het voedsel beschimmelde razendsnel, waardoor de bemanning na enkele weken was aangewezen op ingeblikte vis en bier. Dan was er nog de constante dreiging van een geallieerde aanval. Tijdens een aanval kon de bemanning niets doen; het was niet mogelijk het schip snel te verlaten. Wanneer de onderzeeër geraakt werd door een bom, betekende dit meestal de dood van de gehele bemanning.

Duits succes – op weg naar de overwinning

In eerste instantie was de Duitse tactiek zeer effectief; hun bereik strekte zich uit tot ver in de Atlantische Oceaan. De coördinatie van de marine was uitstekend en de onderlinge communicatie verliep goed. Duitsland boekte zo veel succes op zee dat het land de oorlog leek te gaan winnen.

Ondergang van de duikbotenoorlog

In de gehele Tweede Wereldoorlog zijn zeker 40.000 bemanningsleden in de Duitse U-boten om het leven gekomen. Doordat de geallieerden de scheepswerven in Duitsland effectief wisten te bombarderen, was Duitsland niet in staat nieuwe duikboten te maken. De Verenigde Staten hadden geen last van dergelijke bombardementen en daarom konden zij wel doorgaan met de bouw van nieuwe onderzeeboten.

Enigmacode gekraakt

Het kraken van de Enigmacode in 1943 betekende het einde van het succes van de U-boten. Duitsland was niet op de hoogte van het feit dat de geallieerden hun boodschappen nu konden ontcijferen; zij bleven de coördinaten in Enigmacode naar elkaar verzenden. Op deze manier verraadden zij hun eigen locaties aan de geallieerden, die nu op hun beurt eenvoudig in staat waren de U-boten te detecteren en uit te schakelen.