Matroos Vandersteng 026

Marine ABC Campagne. Ook wel kampanje; het achterste, vroeger meestal verhoogde deel van het opperdek. De tijd, dat het verhoogde achterdek van een schip als kasteel dienst deed, ligt heel ver achter ons, al bleef het verhoogde achterschip nog lang gehandhaafd en wel tot omstreeks 1630. Daarna had men nog tot voor zeer korten tijd (het wachtschip „Kon. Emma- heeft 't nog) een campagnedek, waaronder verblijven (veelal van den commandant). De campagne is echter niet altijd een verhoogd gedeelte van het achterschip. Op de pantserdekschepen, o.a. van het type „Kortenaer" van 1895—'96, liep 't dek van voor- tot achteruit op dezelfde hoogte door. Het zeer bijzondere type „Reinier Claeszen" van 1890 werd weliswaar tot de monitors gerekend, doch had veel van het latere type „Kortenaer'', (zij het dan met een verlaagden bak), en had een verlaagde campagne De „Java en „Sumatra- van 1921 en de „De Ruyter" van 1936 hebben eveneens een verlaagde campagne. Capitaine d'Armes. Een grootsche naam voor een wel zeer bescheiden baantje aan boord, nl. voor den man, die de geweren moet schoonhouden, voor zoover dit door den geweerdragende zelf niet gedaan is en overigens fungeert als paai van de wapenkamer. Cardanusring. Eigenlijk cardaansche hangring, waarin een voorwerp zoo kan hangen, dat het vrij draaibaar en in horizontale richting blijft, ondanks de bewegingen van het schip. De cardanusring wordt vooral gebruikt voor het kompas, om de kompasroos in het horizontale vlak te houden. Op de oudere schepen, althans daar, waar nog van olieverlichting gebruik gemaakt moet worden, treft men den cardanusring voor het ophangen van de lampen nog wel aan. Catapult. Het toestel, waarmede vliegtuigen van de beperkte ruimte aan boord worden weggeschoten, heet catapult. De eerste toepassing vond plaats aan boord van mailschepen. Een gedeelte van de post werd, als het schip nog ver uit den wal was, reeds per vliegtuig vooruitgezonden. Bij onze marine werd de catapult voor het eerst toegepast aan boord van Hr. Ms. „De Ruyter" in 1936 voor verkenningsvluchten van het tot het schip behoorende vliegtuig. De catapult is pl.m. 15 m lang. Door middel van luchtdruk wordt de slede, waarop het vliegtuig staat, over deze 15 m lange baan geschoven met zulk een snelheid, dat het vliegtuig, waarvan de motor wordt aangezet, onmiddellijk de aanvangssnelheid bereikt heeft en in de lucht blijft hangen om zijn weg te kunnen vervolgen. Het vliegtuig weegt pl.m. 2550 kg. Binnen de lengte van 15 m moet een snelheid ontwikkeld worden van 30 m per seconde, d.w.z. dat tijdens deze korte start een kracht wordt overgebracht van ongeveer 10 ton. De max. snelheid van het vliegtuig is 270 km; de hoogtegrens pl.m. 7000 m. Centrale. Het voornaamste, zich in het midden bevindende gedeelte van de onderzeeboot, van waaruit het geheele onderwaterbedrijf centraal bediend en gecontroleerd wordt. Charter. Een schip van middelmatig charter : van middelmatige grootte. Charteren : een schip in gebruik nemen (ook wel: inpikken). Chef van de equipage.. Hoofd van de bemanning beneden den rang van officier. De chef van de equipage is meestal een onderofficier van het schippersvak (vroeger dekofficieren geheeten) en naar omstandigheden en grootte van het schip, een opperschipper, schipper of bootsman. Er zijn uitzonderingen, zooals in de marinierskazerne, waar een adjudant van het Korps Mariniers als chef van de equipage dienst doet. De chef van de equipage (ook wel chef d'equipage) is de schakel tusschen voor- en achteruit. Hij is bovendien verantwoordelijk voor de goede uitvoering van de algemeene bevelen, die op den scheepsdienst betrekking hebben en zorgt voor de juiste uitvoering van 'de bedoelingen van den commandant en van den eerste-officier. Hij is verder verantwoordelijk voor de orde en netheid van het schip, zoowel binnen- als buitenboord. Commandant. Zou deze zoo algemeen bekende titel nog nader toelichting behoeven ? Niet wat het commando betreft, want de commandant van een schip is hij, die met het commando belast is. Maar de commandant van een schip kan zijn een vlag-officier, een hoofd-officier, een subaltern officier, soms ook een onder-officier. Welnu : de commandant van een schip wordt bij de marine alleen als commandant aangesproken als deze subaltern officier is. In alle andere gevallen wordt hij met zijn militairen rang aangesproken. Dus „schout-bij-nacht- , „koloner, „overste - of — als de com.- mandant een onder-officier is, en dan is het meestal een opperschipper — met „schipper-. Het is zeer zeldzaam, dat een vlagofficier (schout-bij-nacht) commandant is van een schip, doch in 1938 deed zich bij de marine in Nederland zulk een geval voor. Regel is, dat een vlagofficier het bevel voert over een eskader, een divisie, of in het algemeen over een verzameling van schepen. Het schip waarop zijn vlag (de schoutbij- nacht- of vice-admiraalsvlag) waait, wordt dan niet door den vlagofficier gecommandeerd, doch door diens „vlaggekapitein-; de eigenlijke commandant van het schip. Aan boord van onzen kruiser „De Ruyter" is met die mogelijkheid reeds rekening gehouden, door plaatsing van reservehutten tot meerdere huisvesting als het schip eskaderschip is en deswege den eskadercommandant en zijn staf aan boord krijgt. Commandotoren. Op de pantserschepen en pantserdekschepen, in het algemeen op de artillerieschepen, is de commandotoren (die zwaar gepantserd is) het centrale punt in tijd van gevecht. Op de nieuwste schepen zijn er twee, d.w.z. een artillerie-commandotoren en een navigatie-commandotoren. Communicatie. met den wal : verbinding met den wal door middel van sloepen. Complimenteeren. Wil bij de marine zeggen : officieele bezoeken afleggen, b.v. als men in vreemde havens komt of als vreemde oorlogsschepen in onze havens komen. In deze omstandigheden gaat de commandant, of namens hem de officier van piket, complimenteeren, d.i. bezoeken afleggen bij officieele personen. Contrasein. Vlag- of armsein, dat getoond wordt, zoodra het sein, dat men ontvangt, gelezen en begrepen is. Het contrasein voor vlaggen is een wimpel van rood-wit-rood-wit-rood staande banen. Het contrasein voor armseinen (ook wel begrepen-teeken) is het zwaaien met beide armen rechtstandig van het hoofd dwarsuit tot de bovenbeenen. Figuurlijk wordt contrasein toegepast in de spreektaal als een teeken van verstandhouding. „Ik vertelde hem iets en hij gaf contrasein" — knipoogde veelbeteekenend. wordt vervolgd..