dinsdag 22 november 2016

'Vooroorlogs schroot is meer waard dan nieuw schroot'

Het nieuws van de Nederlandse oorlogsschepen die zijn verdwenen van de bodem van de Javazee bracht bij Henk Bussemaker herinneringen naar boven. Zijn vader, Anton Bussemaker, was kapitein van een onderzeeër die in 1941 tot zinken werd gebracht. "Het eerste waar ik aan dacht, was de O 16 van mijn vader."
In 1995 werd het wrak gevonden en in 2013 bleek het grotendeels verdwenen te zijn van de zeebodem. "De onderzeeër is niet in zijn geheel opgetakeld, ze hebben het duiklichaam laten liggen", vertelt Bussemaker in Radio EenVandaag.
Hr.Ms. O 16
De O 16 wordt in 1936 te water gelaten en gaat vijf jaar later ten onder; de boot vaart op 15 december 1941 tegen een Japanse zeemijn in de Zuid-Chinese Zee.
Op het moment van de explosie zijn vijf mensen aan dek, onder wie kapitein Anton Bussemaker. Ze proberen zichzelf zwemmend in veiligheid te brengen. Dat lukt alleen bootsman Cor de Wolf, hij spoelt na 38 uur aan op een onbewoond eilandje en wordt een dag later gered.
De onderzeeër zinkt en 41 bemanningsleden komen om het leven. Het wrak op 53 meter diepte wordt beschouwd als officieel oorlogsgraf.

Volgens Bussemaker, die een boek schreef over zijn vader, is het lucratief om oude schepen op te takelen. "Arbeidskrachten zijn daar in de buurt voor anderhalve cent te koop en als er ongelukken gebeuren, dan heeft niemand daar een probleem mee. Dus het is zeer aantrekkelijk."
Bovendien is het kostbaar materiaal dat in zee ligt. "Het schroot van vooroorlogs materiaal is meer waard dan nieuw schroot", zegt Bussemaker in het radioprogramma van de AVROTROS. "Tegenwoordig zitten er radio-isotopen in het staal. Ik heb mij laten vertellen dat een oude onderzeeër 1 miljoen euro oplevert en kruisers ongeveer 8 miljoen."
Isotopen? In de Tweede Wereldoorlog zijn voor het eerst atoombommen tot ontploffing gebracht. Hierdoor kwamen radio-isotopen in de atmosfeer en ging de achtergrondstraling overal ter wereld omhoog. Bij staalproductie komen de isotopen in het staal terecht.
Voor veel doeleinden is het niet erg als staal besmet is, maar er zijn apparaten waarvoor 'stralingsneutraal' staal handig is. Voorbeelden zijn: stralingsmeters, medische apparatuur en sensoren die gebruikt worden in de lucht- en ruimtevaart.
Scheepswrakken zijn 'beschermd' tegen de verhoogde achtergrondstraling omdat ze onder water liggen.
En dus is het voor de vader van minister Jet Bussemaker geen moeilijke vraag waarom de drie Nederlandse oorlogsschepen weg zijn uit de Javazee. "Wat mij betreft is het duidelijk, het is voor geldelijk gewin gebeurd. Dat is natuurlijk volstrekt verboden en bovendien is het grafschennis."
Toch is er weinig aan te doen, vertelt Henk Bussemaker. "De O 16 en die andere schepen zijn eigendom van de Nederlandse Staat, dus de Staat wordt geplunderd. Maar het gebeurt op zee en misdaden op zee zijn niet makkelijk op te lossen."

Beelden van de vondst van de O 16 in 1995
Hij vindt ook dat er te weinig ophef is over de schepen die zijn verdwenen uit de Javazee. "Stel u voor dat het ereveld Margraten wordt omgeploegd voor geldelijk gewin, dan zou het land te klein zijn. Nu gebeurt het in zee en je hoort er weinig over. Dat is merkwaardig."
Bussemaker heeft geen hoop dat de Nederlandse marineschepen nog ergens opduiken. "Als men snel is, kan men misschien uit verschillende smeltovens wat onderdelen terughalen, maar de schepen zullen we niet meer vinden. Die zijn weg."
Bron:NOS

Geen opmerkingen :